Babadan kısa olmak kader değil

Gazi Üniversitesi Pediatrik Endokrinoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Aysun Bideci, büyüme-gelişme geriliği sorunu olan çocukların nasıl egzersiz yapmaları gerektiğini anlattı.

• Kilosu yerinde ve boyu uzun olan bir çocukta büyüme geriliği olabilir mi?
  Bazı durumlarda ağırlığı yaşıtlarına göre fazla olan çocuklar, yaşıtlarına göre daha uzun boylu ve iri olmalarına rağmen erişkin çağa ulaştıklarında daha kısa boylu olabilirler. Şişman çocuklarda, uzun kemiklerdeki büyüme hatları daha erken kapanacağından anne ve baba boyuna göre daha kısa olabilirler. Aslında bu durum kader değil, geç kalmaktır.
• Nasıl yani?
  Büyümeyi anlık değil, belirli aralıklarla değerlendirmek gerekir. Örneğin; okul çağı döneminde çocuğun gelişimini aileler altı ay ya da yılda bir kontrol ettirmelidir. Bazen de kilosu iyi ya da yaşıtlarına göre fazla olan bir çocuğun boyu yaşıtlarına göre daha kısa olabilir. Çocuğun gelişimini durduran büyüme hormonu eksikliğiyse, bu düzgün bir yeme planı ve hormon takviyesiyle desteklenmelidir.
• * Masrafı Sosyal Güvenlik Kurumu karşılıyor mu?
  Evet. Bu konudaki tüm tedaviler SGK kapsamındadır. Yani boy kısalığı artık bir kader olmaktan çıkmış, tedavisi mümkün hale gelmiştir.
  
  * Büyüme hormonunun salgılanması için çocuklar hangi yaş diliminde ne kadar uyumalı?
  Beş yaş ve altı çocuklar için 10-12, beş yaş ve üzerindeki çocuklar için ise 8-10 saat gece uykusu şarttır. Özellikle gece 24.00- 04.00 arasında uykuda olmak çok önemlidir. Anne ve baba çocuğun gelişimini gözardı etmemelidir.
•  * Pilatesin boy uzattığı söyleniyor. Pilates boy uzatır mı?
  Pilatesin boy uzattığına dair kanıtlanmış bir bilgi yok. Ancak duruş bozukluklarını düzelterek, dik durmaya yarar. Siz de dik durunca belki iki santim boyunuzun uzadığını düşünebilirsiniz. Fakat boy uzunluğu sabah ve akşam bile ölçüldüğünde farklı çıkabilir. Bunun nedeni gün boyu yanlış duruşlar ve yorgunluktur. Duruşunuzu, boyunuzun ölçüldüğü yer bile etkiler. Bu nedenle pilatesin boy uzatma konusunda etkili olduğunu söyleyemeyiz.
• * Ergenlik döneminde ve boyu yaşıtlarından kısa olan çocukları tedavi ederken en çok hangi spor dalından destek alıyorsunuz?
  Ergenlik döneminde grup sporları ergen için psikolojik ve fiziksel destek sağlayıcıdır. Bu dönemde sıklıkla yapılan sporlar; basketbol, voleybol, sıçrama hareketleri ve yüzmedir. Hiçbir sporla uğraşmıyorsa bile ergenin en azından gün aşırı 45 dakika yürüyüş yapması sağlıklı bir gelişim için yeterlidir.
• * Basketbol oynayan çocuğun boyu uzar mı?
  Çocuğunun uzun boylu olmasını isteyen aileler için en efsane olmuş konu basketboldur. “Uzun boylu olsun diye basketbola gönderdik” cümlesini hepimiz ebeveynlerden sık sık duyarız. Halbuki çocuk basketbol oynarsa boyu uzun olmaz. Ama eğer basketbolu seviyorsa, gerçekten mutlu olduğu bir sporla uğraştığı için huzurlu olur. Bu da hayatına yansır.

ÜÇ SAAT BİLGİSAYAR ÇOCUĞU OBEZ YAPAR 

* Hareketsizliğin etkilerinden bahsettiniz. Çocuk televizyon ve bilgisayara günde ne kadar vakit ayırmalı? Gün içinde televizyon ve bilgisayatara iki-üç saatten fazla zaman ayrılırsa çocuğun şişman olma riski yükselir. Bile bile oyalansın diye aileler tarafından bu alışkanlığa izin verilmesi en büyük yanlıştır. Aşırı ve kalorili beslenme şişmanlığı artırır. Şişman çocuklar da dönemde beklediğimiz boy potansiyeline ulaşamayabilirler ve Tip2 diyabet, kalp ve damar hastalığı gibi riskler taşırlar. En kötüsü ise çocuğun yetişkinliğinde de çok aktif olamaması ve hareketsizliği bir yaşam akışı haline getirme tehlikesidir.

 EVDE İP ATLASIN 

* Sporun çocuklar üzerindeki yararından bahseder misiniz?
Yalnızca kilo koruma açısından değil, kemik sağlığı açısından da spor çok önemlidir. Aşırı egzersizden ve ağır sporlardan kaçınmak gerekir. Bazı ailelerde ise çocuk yaşı uygun olmadığı halde sırf ebeveynler spor salonunda olduğu için saatlerce spor yapıyor. Bu durumda tamamen ters etki olabileceğinden bu hatadan da kaçınmak gerekir.

* Çocukların gelişimi açısından evde yapılabilecek en kolay ve sağlıklı egzersiz nedir?
Evde ip atlama ve yer jimnastiği gibi sporlar yapılır. Evde aletlerle yapılan yürüyüş, çocukluk yaş grubunda gelişim açısından çok doğru değildir. Evin önünde uygun alanlar yaratılmalıdır. Çocuk oyunları bahçede ya da sokakta grup olarak oynanmalıdır. Sabah-akşam yarımşar saat ya da haftada üç gün yapılması bile çocuk için yeterlidir.

ÜÇ GÜN BEDEN EĞİTİMİ ŞART
Yüzme: 3 yaşından itibaren
Voleybol, basketbol: 6-7 yaşından itibaren
Tenis: 9 yaşından itibaren
Step: Denge açısından önemli ancak çok önermiyoruz. Dizlerde kayma, eklemlerde dejenerasyon yapabiliyor.
Atletizm: 7 yaşından itibaren
Jimnastik: 7 yaşından itibaren
Artistik Buz Pateni: 7 yaşından itibaren

Güreş: 11 yaşından itibaren
Ağırlık egzersizleri: Yükle ilgili egzersizleri 11-12 yaşından sonra öneriyoruz.
Aerobik: Her yaşa uygun.
Beden eğitimi derslerini kesinlikle öneriyoruz. Çocuklar en ufak bir rahatsızlıkta beden dersinden muaf tutuluyor. Oysa bu doğru değil. Beden dersi özendirici olmalı. Biz hekimlere göre haftada üç gün, ikişer saat kesinlikle beden eğitimi dersi olmalı.

ESRA TÜZÜN / DİDEM SEYMEN / SAĞLIK SERVİSİ /SABAH GAZETESİ 29Ekim2010